Discussie in Zwolle over dodelijke robots

Dinsdag 9 juni organiseert afdeling Zwolle van het Humanistisch Verbond een ‘Duivels Dilemma’ – een discussie over een actueel probleem. Deze avond gaat het over ‘De robot op oorlogspad’. De sessie begint om 20.00 uur in de Zwolse Theaters.

Vertrouwen wij leven en dood toe aan robots? Wat doet het met de bestuurder van een ‘drone’ als zijn computerspelletjes echte gevolgen hebben? Bas den Herder sprak hierover met een van de gasten: Wim Zwijnenburg, programmamedewerker Veiligheid en Ontwapening bij Pax voor Vrede, een ‘vredesorganisatie’ die overal ter wereld werkt aan het tegengaan van geweld.

Wat verwacht jij van het debat van aanstaande dinsdag? Wat hoop je in ieder geval te kunnen bespreken?
‘Bewapende drones en spionagedrones zullen de komende jaren steeds vaker worden gebruikt. Wat wij doen in oorlog en bij gewapend geweld zal daardoor flink veranderen. Daarom vind ik het heel belangrijk dat iedereen in Nederland zich bewust is van de keuzes die wij in de politiek en in het leger maken bij de inzet van gewapend geweld. We moeten ons goed bewust zijn van de gevolgen voor ons eigen leger, maar ook wereldwijd. Ook in Nederland zullen we per 2016 drone-piloten hebben, omdat Defensie onlangs vier ‘Reaper’-drones gekocht heeft die zeer waarschijnlijk ook snel bewapend zullen worden. Maar we kunnen nu al veel van de Amerikaanse ervaringen leren.’

Drone-piloot… Wat voor baan is dat? En wat voor mensen doen zoiets?
Als je de verhalen van (voormalig) drone-piloten beluistert, hoor je dat het psychologisch een zware baan is. Dagelijks naar je werk vanuit huis om een dienst van 10 uur te draaien, waarin je continu op je beeldscherm zit te staren naar gevechten of naar verdachte individuen. Vooral dat laatste maakt het heel ingrijpend – die blik op het individu. Je ziet iemands dagelijkse leven aan je voorbij trekken en op een gegeven moment, met één druk op de knop, blaas je hem op. En daarna ga je weer naar huis. Voorheen waren de mensen die dit werk doen vooral echte piloten die omgeschoold waren tot drone-piloot, maar nu worden er jonge mensen geworven die meteen beginnen. Dat gebeurt bijvoorbeeld op grote game-conferenties. De nieuwe generatie is goed in computerspelletjes en de reflexen die je daarmee leert, zijn handig als drone-piloot.

Jij bent erg kritisch over het gebruik van drones. Maar is het geen achterhoedegevecht dat je voert? Drones bestaan al, ze worden al volop gebruikt… Kunnen we eigenlijk nog terug en moeten we dat willen?
Wij zien met PAX echt wel voordelen van het gebruik van bewapende drones. In normale oorlogssituaties kun je meer informatie inwinnen en betere beslissingen nemen. Maar… dat is de theorie. In de praktijk is de informatie lang niet altijd zo betrouwbaar als het lijkt. De kans is altijd aanwezig dat je teveel vertrouwt op technologie en minder gebruik maakt van informatie vanaf de grond. Daarbij is er een groot risico dat drones gebruikt gaan worden als een ‘quick fix’ voor een complex probleem, omdat de risico’s voor eigen militairen veel kleiner zijn. De buitenrechtelijke executies door de Verenigde Staten in Pakistan, Jemen en Somalië zijn daar voorbeelden van. En als daar nu geen verzet tegen komt, gaan andere landen het in de toekomst ook doen. Dan zijn we nog verder van huis. Ik pleit daarom namens PAX voor duidelijke aansprakelijkheid, transparantie en voor compensatie van de onschuldige slachtoffers die zijn omgekomen door deze drone-aanvallen buiten het normale slagveld.

Voor meer informatie kijk hier.