‘Maffiapraktijken bij plannen voor binnenstad’

Het ZwolleFonds, een plan met een verplichte extra belasting voor ondernemers in de binnenstad, ligt nu al onder vuur. De aanjager van een eerdere tegenbeweging vergelijkt het met praktijken van de maffia.

Henk Fakkert was vijf jaar geleden een van de initiatiefnemers om een verplicht Ondernemersfonds voor bedrijven in de Zwolse binnenstad van tafel te krijgen. Die missie lukte glansrijk, want nog geen 20 procent van de ondernemers bleek vóór te zijn, veel minder dan de benodigde 66 procent. Nu, een aantal jaar later, wordt er wéér een poging gedaan om ondernemers verplicht belasting te laten betalen om met die gelden de binnenstad op te fleuren.

Fakkert, van Veiling Fakkert aan de Thorbeckegracht, sprak maandagavond de gemeenteraad toe. ‘In 2011 heeft onze groep aangetoond dat ondernemers in de binnenstad van Zwolle, met ruime meerderheid, geen belangstelling hadden om zich in een keurslijf van enkele bestuurders en een kleine groep van retailers – gevestigd op toplocaties – te laten persen. Minder dan 18% van de uitgezette stembiljetten kwam terug met een ja. (…) Nergens in Nederland is gebleken dat winkelcentra met een groter ondernemersfonds het economisch beter doen. Nee, het is zelfs zo dat plaatsen zonder ondernemersfonds het gemiddeld beter doen, neem bijvoorbeeld Zwolle.’

‘Het lijkt erop dat Zwolle de vraag maar blijft stellen totdat ze het antwoord krijgt dat ze wil.’

Toch wil een aantal organisaties in de stad, met name Citycentrum, opnieuw een poging doen de ondernemers te verleiden om via een extra ozb-heffing geld te storten in het fonds. De SP zag er gisteren het nut niet van in. ‘Het lijkt erop dat Zwolle de vraag maar blijft stellen totdat ze het antwoord krijgt dat ze wil.’

De actiegroep van Fakkert – Ondernemersfonds Nee – vindt bovendien dat de manier waarop er nu stemmen worden opgehaald allesbehalve transparant. ‘De raadpleging onder ondernemers zal op een zelfs voor Putin onwaardige manier plaatsvinden, door het verspreiden en inzamelen van stembiljetten door Citycentrum aangestelde colporteurs voor het ronselen van stemmen. Van een vrije keuze is dus geen enkele sprake, mede doordat veel ondernemers zich afhankelijk voelen van een ander hierbij betrokken partij.’

Wethouder Filip van As weerlegde de vrees van de actiegroep door te stellen dat ondernemers ook anoniem kunnen stemmen. Dat was de vorige keer overigens niet zo, stelt Fakkert. ‘Toezicht van de notaris bleek bij de vorige raadpleging een wassen neus, daar alle enveloppen vooraf door ambtenaren waren geopend, de bijgevoegde toelichtingen waren verwijderd en er waren zelfs 130 stembiljetten verdwenen.’

‘De raadpleging onder ondernemers zal op een zelfs voor Putin onwaardige manier plaatsvinden, door het verspreiden en inzamelen van stembiljetten door Citycentrum aangestelde colporteurs.’

Niet alleen Fakkert is kritisch over de nieuwe poging tot extra belasting te komen. Ook de JOVD, de jongerenorganisatie van de VVD, is sceptisch over het proces dat nu in gang wordt gezet. ‘In hoeverre is er voor ondernemers betrouwbare informatie beschikbaar zodat zij een juiste keuze kunnen maken? Tegenstanders van het voorstel hebben aangegeven geen financiële middelen te hebben voor een campagne tegen dit voorstel en vrezen dat alleen het geluid van Citycentrum voor dit voorstel zal worden gehoord. Volledige gelijkheid is onmogelijk, maar het totale gebrek aan eerlijk speelveld, biedt ons zorgen. Het draagvlak moet inhoudelijk ergens op gebaseerd zijn en daarvoor moeten ondernemers een goede afweging kunnen maken uit zowel de voordelen als de nadelen.’

Waarom geen directe democratie?
Tevens is de JOVD argwanend over de structuur van de nieuwe organisatie. ‘De bestuursstructuur is naar onze mening ook een groot bezwaar tegen dit voorstel. Bestuursleden worden voorgedragen en benoemd door het Citycentrum. Ook hun verantwoording loopt via het Citycentrum. Waarom is er geen sprake van directe democratie waarbij ondernemers direct invloed hebben binnen stichting ZwolleFonds, maar moet dit via branchevereniging KHN of Citycentrum? Zelfs de begroting gaat via het Citycentrum. Zonder lid te zijn van Citycentrum is er geen mogelijkheid tot directe inspraak. De kosten voor een dergelijk lidmaatschap zijn op dit moment onduidelijk. In het beleidsplan staat daarover het volgende: “de huidige contributie wordt dus fors verlaagd of naar nul teruggebracht.” Elke ondernemer zou invloed moeten hebben als zij meebetaalt aan het ZwolleFonds. JOVD Zwolle ziet geen rol voor Citycentrum. Het ZwolleFonds zou, wanneer opgericht, moeten dienen als vervanging van Citycentrum.’

Bovendien zit de JOVD in de maag met de niet-transparante manier van stemmen. ‘Stemmen worden verstuurd en ondernemers moeten binnen 3,5 week tijd hun stem inleveren. Ondernemers hoeven dit alleen niet zelf te doen. Een ander mag dit ook doen. We zijn ons er van bewust dat er sprake is van een notarieel toezicht, maar vragen ons af er niet meer veiligheidsmaatregelen nodig zijn om deze gevoelige procedure te bewaken. Waarom zou een ondernemer namelijk onbeperkt machtigingen kunnen krijgen? Werkt dit, hoe onwaarschijnlijk ook, eventuele stemmenronselarij niet in de hand? Zou het niet beter zijn dat een ondernemer alleen voor zichzelf, met eventueel nog één machtiging, zou kunnen stemmen?’

‘Waarom zou een ondernemer namelijk onbeperkt machtigingen kunnen krijgen? Werkt dit, hoe onwaarschijnlijk ook, eventuele stemmenronselarij niet in de hand?’

Fakkert en zijn actiegroep willen een harde strijd voeren tégen de verplichte belasting voor ondernemers in de binnenstad, zo liet hij al weten in de gemeenteraad. Hij vindt dat er nu maffia-achtige praktijken in de binnenstad spelen. ‘Men heeft in Zuid-Italië voor aanbieders van ongevraagd te betalen bescherming, zelfs een speciale naam.’

Om te komen tot het ZwolleFonds zal er nu eerst een draagvlakmeting komen. Daarin is een respons van tenminste 50% geldige stemmen (alleen de vóór- en tegenstemmen) van de stemgerechtigden nodig. Van die 50% moet 2/3 vóór stemmen. En als de bijdrage gekoppeld is aan de WOZ-waarde dan moeten de vóórstemmers ook nog minstens 50% van de vastgoedwaarde vertegenwoordigen.