‘Meer zaken niet goed bij RIBW in Aa-landen’
De dood van de 54-jarige Zdravko Vazov in de Aa-landen roept drie weken later nog veel vragen op. Hoe heeft het zover kunnen komen? Wat bezielde de 17-jarige O.? En valt de RIBW in de Aa-landen iets te verwijten? In een serie artikelen proberen we de fatale dag te reconstrueren. Vandaag vertelt een groepsgenootje bij de RIBW over de verwarde staat waarin O. verkeerde, maar ook over de instelling in de Aa-landen waar zij vaker aan de bel heeft getrokken, omdat er zaken niet goed gingen. ‘Hij liep die dag weg en schreeuwde dat hij dood wilde.’
Hoe kan het dat een 17-jarige jongen op een dinsdagavond naar het winkelcentrum in de Aa-landen gaat, een straatmuzikant met 25 messteken om het leven brengt en een andere passant zwaar verwondt? Het is dé vraag waar nabestaanden, naaste betrokkenen en inwoners nog steeds geen antwoord op lijken te hebben. Ontstond er kortsluiting in het hoofd van de 17-jarige O? Stond hij al bekend als een probleemgeval? En wat is zijn achtergrond?
Manon Kleinherenbrink (18) kende O. ‘Ik heb hem kort meegemaakt bij de RIBW in de Aa-landen, hij was daar mijn groepsgenootje. Ik kende hem oppervlakkig, maar kon wel goed met hem communiceren. Hij kwam bij ons van een andere instelling in de Aa-landen, een woonvorm waar er meer controle is.’
De RIBW aan de Volterbeek is de laatste stap naar zelfstandig wonen. Daarom was er op het eerste gezicht ook geen aanleiding te denken dat hij tot deze daad in staat was. ‘Anders hadden ze hem nooit laten gaan. De RIBW is geen gevangenis, je komt alleen bij ons terecht als je je ver genoeg hebt ontwikkeld om uiteindelijk zelfstandig te wonen. Niets wees erop dat hij agressief was, althans niet bij mij. Hij had een meelevende vader, ging naar school. Hij leek alles onder controle te hebben’, zegt Kleinherenbrink.
Maar niet op dinsdagavond 2 december.
De dag van de moord op Zdravko Vazov zou O. boos zijn geworden en in een vlaag van razernij de RIBW in de Aa-landen aan de Volterbeek hebben verlaten. Kleinherenbrink: ‘Hij schreeuwde dat hij zelf dood wilde.’ In het winkelcentrum aan de Dobbe zou hij vervolgens de 54-jarige straatmuzikant Zdravko Vazov om het leven hebben gebracht, volgens de weduwe van Vazov met 25 messteken. Daarna zou hij de Jumbo in zijn gelopen en ook nog een medewerker van De Boeier hebben neergestoken. Wijkagent Henri van der Hoeve heeft inmiddels de bewakingsbeelden terug gezien, vertelde hij vlak voor de Stille Tocht voor Vazov. ‘Het was verschrikkelijk. Uiteindelijk heeft een jong stel hem tegen de grond gewerkt, met hulp van personeel.’
Van der Hoeve zegt dat hij in al die tijd nog nooit klachten heeft gehad over deelnemers van de RIBW. Kleinherenbrink zegt echter dat er achter de muren in de Volterbeek het nodige is gebeurd. ‘Een vriendin van mij is daar aangevallen door een aantal jongens. We hebben daar een melding van gemaakt, maar er is niets mee gebeurd. Een andere jongen is een keer in een psychose geraakt door de vele drugs die hij gebruikte, hij zwerft nu op straat. Ik heb vaker aan de bel getrokken dat er zaken niet goed gaan binnen de instelling, maar ik werd nooit gehoord.’
De RIBW is op de hoogte van de klacht over de aanval op het meisje waar Kleinherenbrink over praat. Bestuurder Aart van Walstijn: ‘In situaties waarin zich mogelijk niet toelaatbare zaken hebben afgespeeld, vindt altijd een interne incidentmelding plaats en doen wij als RIBW Groep Overijssel altijd onderzoek. Daarbij horen wij alle betrokkenen en spreken we met de familie. Ook is er contact met de politie en wordt de cliëntenvertrouwenspersoon ingeschakeld. In de gesprekken wijzen wij altijd op de mogelijkheid van het doen van aangifte bij de politie en het indienen van een klacht bij onze onafhankelijke klachtencommissie. In de kwestie uit het verleden waaraan wordt gerefereerd, is bovenstaande lijn gevolgd. Noch de RIBW Groep Overijssel, noch betrokkenen of hun naasten hebben aanleiding gezien om aangifte te doen of een klacht in te dienen. Om privacy-redenen kunnen we hier niet verder op ingaan.’
‘In die eerste bijeenkomst werd gezegd dat we eigenlijk niet mochten praten. Ik had het idee dat de RIBW vooral zichzelf wilde beschermen’
Vlak na het incident in het winkelcentrum is er overleg bij de RIBW aan de Volterbeek. Kleinherenbrink doet opnieuw haar mond open en zegt dat ze vaker aan de bel heeft getrokken over de toestand bij de instelling, dat er meer gekke dingen zijn gebeurd. Ze wordt verzocht om zo snel mogelijk weer op gesprek te komen. Nu wel. ‘In die eerste bijeenkomst werd gezegd dat we eigenlijk niet mochten praten. Ik had het idee dat de RIBW vooral zichzelf wilde beschermen’, zegt ze.
De aangrenzende openbare basisschool De Wieden is ook geschrokken van het voorval. Directeur Ineke Jousma: ‘Ik heb nog geen zorgen van ouders meegekregen, maar ik begrijp wel als die er komen. Als ik voor eigen titel spreek is de samenleving er niet veiliger op geworden. Wel moet ik zeggen dat wij nog nooit problemen hebben gehad met de RIBW. We staan nu in direct contact met ze over de actuele gebeurtenissen.’
Van Walstijn zegt dat zijn eigen organisatie een intern onderzoek gaat doen. ‘Vanuit de RIBW Groep Overijssel is persoonlijk contact geweest met de familie van de slachtoffers en de bedrijfsleiding van de Jumbo, waarbij wij ons medeleven hebben betuigd. Daarnaast heeft ons team van de Volterbeek de afgelopen tijd de buren bezocht. Dat wordt zeer gewaardeerd. Vanuit onze organisatie is een melding gegaan naar de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Daarnaast starten wij met een eigen onderzoek. De uitkomsten hiervan bespreken wij ook met de inspectie.’
Volgens Kleinherenbrink valt het personeel van de RIBW niet veel te verwijten. ‘Het zijn goedwillende mensen die doen wat ze kunnen. Maar vaak zijn ze begin 20 en hebben ze hun opleiding nog niet eens afgemaakt. Ik denk dat je ook moet kijken naar de indicaties waarmee mensen bij ons binnenkomen. Die zijn de laatste jaren behoorlijk verhoogd, waardoor je, naar mijn mening, te zware gevallen krijgt.’
De RIBW reageert op die kritiek. Van Walstijn: ‘Volterbeek is een beschermde woongroep voor zo’n 15 jongeren van 17 tot en met 23 jaar. Zij hebben een uiteenlopende problematiek en worden op de Volterbeek begeleid naar school of werk en zelfstandig wonen, eventueel met ambulante ondersteuning. RIBW Groep Overijssel is een open instelling. Cliënten wonen er op vrijwillige basis en zijn gemotiveerd om te werken aan hun ontwikkeling. Zij worden daarbij begeleid door gekwalificeerde professionals.’
Hebt u ook tips? Mail ons!